Kiedy dziecko uczy się pisać, poznaje litery, sposoby ich zapisywania i łączenia. Z upływem czasu trenuje też kształtne i estetyczne pisanie. To jedna z najważniejszych umiejętności dla skutecznego uczenia się. Jeśli pismo dziecka pozostaje niekształtne, może mieć ono trudności z poprawnym wykonaniem zadań zanotowanych w zeszycie, ponieważ nie potrafi odczytać tego, co zanotowało. Brak staranności i brak przejrzystości w notatkach mogą zniechęcić młodego człowieka do nauki. Warto więc pracować nad kształtnością pisma, a umiejętności do tego potrzebne możesz rozwijać już we wczesnym dzieciństwie. Jak pomóc dziecku w opanowaniu sztuki kształtnego pisania? Przede wszystkim: trening wyłącznie w okresie nauki szkolnej nie wystarczy. Już w wieku przedszkolnym dziecka trzeba rozwijać umiejętności manualne, które usprawnią dłonie. Gdy dziecko wejdzie w wiek szkolny, wykonuje się wiele ćwiczeń doskonalących kształt pisma. Co ważne, owe ćwiczenia warto robić nie tylko w szkole, ale również w domu. Czas zajęć szkolnych jest na to zdecydowanie za krótki. Oto, jak możesz pomóc dziecku w nauce kształtnego i estetycznego pisania: 1. Rozwijaj małą motorykę od wczesnego dzieciństwa Umiejętności, potrzebne w trakcie pisania dziecko rozwija na długo przedtem, zanim rozpocznie jego naukę. Im częściej angażowane są dłonie i paluszki, tym bardziej stają się sprawne i lepiej poradzą sobie z pisaniem. Zajęcia manualne, usprawniające motorykę małą są dla niektórych dzieci niezbyt atrakcyjne. Słyszałam nieraz od rodziców, że dzieci szybko się nimi nudzą albo szybko się nimi męczą. Jest to pierwszy sygnał, że dziecko może chcieć stronić od aktywności manualnej. A będzie stroniło, bo w istocie nie jest to dla niego nudne, lecz… trudne. męczące dla niewprawionych dłoni. Niestety czasem trzeba trochę powalczyć, żeby przekonać malucha do rozruszania rączek. Na szczęście jest wiele różnych aktywności manualnych, z których rodzic i dziecko mogą skorzystać. Można próbować z maluchem malowania pędzlami i różnego rodzaju farbami, rysowania obrazków z pomocą pieczątek, lepienia z różnorodnych mas plastycznych (zarówno robionych w domu, jak i gotowych), cięcia po liniach prostych, wycinania prostych figur, malowanie kolorowanek wodnych, wykonywanie obrazków piaskowych (malowanki piaskowe), nawlekanie rurek, makaronów, koralików, przesypywanie produktów sypkich z naczynia do naczynia, przetykanie sznureczków lub drucików kreatywnych przez otwory, zapinanie zatrzasków, guzików, rzepów, suwaków, sprzączek, zachęcanie dziecka do samodzielności w zakresie samoobsługi (ubieranie się, mycie, jedzenie), umożliwianie dziecku udziału w codziennych czynnościach, jak np. wieszanie prania lub „zajęcia kuchenne”. 2. Zachęcaj do rysowania różnymi przedmiotami na różnych powierzchniach Jeśli Twój maluch niechętnie łapie za kredkę, zachęć go do malowania nietypowymi przedmiotami na nietypowych powierzchniach: patykiem na piasku, palcem na piasku lub w kaszy mannie, malowania palcami na papierze, rysowania kredą (chodnik lub tablica na kawałku ściany pomalowanym farbą tablicową), rysowania węglem, flamastrem suchościeralnym po tablicy lub w specjalnych książeczkach, możesz też włożyć w gładką teczkę ofertową taki szablon jak ten. 3. Uczymy prawidłowego uchwytu pisarskiego Dzieci, które nie przeszły podstawowej stymulacji sfery manualnej mogą mieć większe trudności z prawidłowym uchwyceniem ołówka lub kredki. Ich dłonie mogą sprawiać wrażenie, jakby były „z drewna”. Prawidłowy uchwyt podczas pisania to taki, w którym palec wskazujący i kciuk układają się w kształt kropli przytrzymującej narzędzie pisarskie od góry, a palec środkowy podtrzymuje je jakby od dołu (polecam artykuł na ten temat wraz z rysunkami ilustrującymi). Dłoń pisząca powinna być stabilnie oparta o płaską powierzchnię (nie należy trzymać jej w powietrzu). Przedramię spoczywa na blacie. Prawidłowy uchwyt wspomogą ołówki i kredki trójboczne. Są one tak wykonane, że wymuszają prawidłowy uchwyt. Na początek wybieramy przybory nieco grubsze, a po osiągnięciu przez dziecko pewnej wprawy sięgamy po cieńsze ich odpowiedniki. Grubsze kredki i ołówki trójkątne sprawdzą się dla przedszkolaków. Uczniów stopniowo przyzwyczajamy do cieńszych narzędzi. Dobrym rozwiązaniem jest ergonomiczna nasadka na ołówek. Dzięki niej ołówek się nie ślizga, napięcie mięśni ręki jest mniejsze, a uchwyt bardziej precyzyjny. Nasadkę najlepiej dobrać indywidualnie do potrzeb dziecka. Nie każda nasadka nazywająca się ergonomiczną, sprawdzi się równie dobrze. Jest wiele kształtów nasadek, spośród których można wybierać. Można je też zakładać na zwykłe okrągłe kredki, jednak przekładanie jest kłopotliwe, ponieważ po założeniu mocno się trzymają. Dlatego najlepiej założyć je na najczęściej używany ołówek. 4. Zwracaj uwagę na postawę ciała podczas rysowania i pisania Wysokość krzesła powinna być dostosowana do wysokości biurka lub stołu i wzrostu dziecka, obrotowe krzesło biurowe niekoniecznie jest dobrym rozwiązaniem ze względu na dużą ruchliwość kilkulatków, nieumiejętność usiedzenia w miejscu w bezruchu, co powoduje kręcenie się i dodatkowo rozprasza podczas pisania, plecy powinny zostać proste, a nie zaokrąglone, łokieć nie może „wisieć” w powietrzu poza biurkiem, powinien być wsparty na blacie. Zwracaj też uwagę na odpowiednie oświetlenie, które nie powoduje zacieniania zeszytu przez rękę piszącą. No i na to, żeby przed dzieckiem leżały tylko najpotrzebniejsze przybory. Reszta – niepotrzebnie rozprasza uwagę. 5. Przejście do pisania piórem w odpowiednim czasie O momencie przejścia do pisania piórem decyduje najczęściej nauczyciel w klasie pierwszej. Następuje to wtedy, gdy dziecko prawidłowo trzyma ołówek, kształt liter pisanych ołówkiem jest coraz ładniejszy, pisanie ołówkiem przebiega coraz szybciej, a szybkość nie powoduje już takich strat jakości. Rodzice nie powinni tej chwili przyspieszać. Na wszystko przyjdzie czas. Warto natomiast zadbać o to, by pióro było dobrej jakości, a jego stalówka płynnie i bez oporów przesuwała się po kartce. 6. Dobór zeszytów z odpowiednią liniaturą Kupując zeszyt pierwszoklasiście zwracamy uwagę na liniaturę, która powinna być wyrazista, tzn. linie grube powinny być wyraźnie grubsze od cienkich (nie zawsze tak jest). Do wyboru mamy też zeszyty z liniami czerwono-niebieskimi, gdzie czerwone linie są odpowiednikami grubych, a niebieskie cienkich. Oprócz tego na rynku spotkamy kilka rodzajów zeszytów ze specjalnymi liniami do nauki pisania, na przykład zeszyty z liniaturą pochyloną dla dzieci leworęcznych (pochylenie linii pozwala uniknąć rozmazywania się tuszu podczas pisania), a także zeszyt liniaturą 3d dla dzieci niedowidzących i zagrożonych dysgrafią. 7. Nie przyzwyczajaj dziecka do używania korektorów i gumek podczas nauki pisania Mimo dużej dostępności i różnorodności narzędzi do korygowania, wielu nauczycieli wręcz zabrania korzystania z korektora i gumki podczas nauki pisania. Zamiast tego preferują przekreślania. Mógłby ktoś spytać, dlaczego? Przecież pokreślony zeszyt wygląda mniej estetycznie… Otóż, kiedy dziecko uczy się pisać dobrze jest, gdy widzi wszystkie swoje błędy i niedokładności: przekroczenia linii, niekształtność liter, literówki. Dlaczego? Ponieważ widząc błędy może się na nich uczyć, trenuje wzrok, uczy się je dostrzegać. Natomiast kiedy zamaluje błędy pozbawia siebie okazji do trenowania wzroku. Kiedy błędów nie widać trudno jest też dostrzec postępy, zarówno dziecku, jak i uczącym je osobom. A jeśli już jesteśmy przy temacie dostrzegania błędów, dobrym sposobem jest wspólne z dzieckiem przejrzenie zapisów – znak po znaku, i wspólne wybranie, które fragmenty są zapisane najstaranniej, a które wymagałyby większej staranności. W ten sposób dziecko uczy się oceniać efekty własnej pracy. Inny problem z korektorami i wymazywaniem jest taki, że pochłaniają one mnóstwo czasu i rozpraszają uwagę, co jest szczególnie ważne, gdy dzieci przechodzą do pisania z tablicy lub ze słuchu. Uczniowie przyzwyczajeni do ciągłego używania korektora, nie nadążają z notowaniem. 8. W czasie pisania wyłącz rozpraszacze Czynność pisania wymaga koncentracji uwagi. Zatem wyłączamy wszelkie rozpraszacze: radio, telewizję, komputer, tablet no i smartfony. 9. Nie od razu Rzym zbudowano – nie oczekuj perfekcyjnego efektu zaraz na początku Poprzeczkę podnosimy stopniowo. Nie można wymagać trzymania się w liniach od dziecka, które dopiero co poznało litery i uczy się ich kształtu. Dokładność przyjdzie z czasem pod warunkiem, że dziecko będzie trenować, trenować i jeszcze raz trenować. — Na koniec zdradzę Wam jeszcze jeden trik. Aby poprawić uchwyt pisarski można wsunąć pod palce: serdeczny i mały kuleczkę zrobioną na przykład z papieru. Dziecko przytrzymując ją dokładniej uchwyci narzędzie pisarskie. Wygląda to mniej więcej tak (na pierwszym zdjęciu nie ma kuleczki, na drugim jest:

jak ładnie pisać w zeszycie