Tłuszcze są niezbędnym składnikiem żywieniowym w diecie każdego człowieka. W okresie niemowlęcym pełnią szczególną rolę we wspieraniu prawidłowego rozwoju Malucha.
Kiedy dziecko kończy 1. rok życia, zaczyna równocześnie samodzielnie poznawać świat. Dzieje się to za pomocą zmysłu smaku. Wydaje się, że odpowiednia dieta jest w związku z tym wyjątkowo ważna. Jak powinna wyglądać, by wspierała prawidłowy rozwój i potrzeby małego organizmu dziecka? Pierwsze lata życia malucha to dla niego bardzo intensywny okres. Roczne dziecko każdego dnia zdobywa wiele nowych umiejętności – uczy się chodzić, mówić czy chwytać przedmioty. Zabawa i poznawanie świata to dla niego prawdziwa przyjemność! To dlatego jego organizm potrzebuje nawet do 6 razy więcej pewnych składników odżywczych niż dorosły – np. 6 razy więcej witaminy D i 4 razy więcej wapnia oraz żelaza (na kilogram masy ciała). W układaniu diety małego dziecka pomocny może okazać się opracowany przez ekspertów Instytutu Matki i Dziecka Modelowy talerz żywieniowy, który przedstawia udział grup produktów w diecie, pokazanych w ilościach porcji w menu dziecka po 1. roku życia. Maluch powinien otrzymywać 4-5 posiłków dziennie (3 podstawowe: śniadanie, obiad i kolacja oraz 1-2 uzupełniające: drugie śniadanie oraz podwieczorek). Między każdym posiłkiem powinna być przerwa około 3-4 godzin. Pamiętajmy, że dziecko, które ukończyło 1. rok życia, to nie mały dorosły. Wciąż intensywnie się rozwija i nadal ma szczególne potrzeby żywieniowe – o wiele większe niż mama czy tata. Właśnie dlatego jego dieta powinna być urozmaicona i uwzględniać produkty z różnych grup żywności w odpowiednich ilościach: – 4-5 porcji produktów białkowych: – 3 porcje produktów mlecznych (1 porcja to np.: 1 plasterek żółtego sera), w tym 1 porcja mleka modyfikowanego, – 1-2 porcje mięsa, drobiu, ryb lub jaj (1 porcja to np.: ½ piersi z kurczaka), – 5 porcji produktów zbożowych (1 porcja to np.: 2-3 łyżki gotowanej kaszy gryczanej), – 5 porcji warzyw (1 porcja to np.: 5 fasolek szparagowych), – 4 porcje owoców (1 porcja to np.: ½ banana), – 1-2 porcje tłuszczów (1 porcja to np.: 1 łyżeczka masła), Należy unikać wprowadzania do diety rocznego dziecka posiłków z menu „dorosłych”, często dosalanych, zbyt tłustych lub zawierających wysoko przetworzone produkty. Zapotrzebowanie dziecka po 1. roku życia na płyny wynosi około 1300 ml na dobę – pamiętajmy jednak, że ilość płynów uwarunkowana jest indywidualnymi potrzebami juniora. Według ekspertów to woda najlepiej zaspokaja pragnienie. Dla dziecka w tym wieku zaleca się źródlane oraz mineralne wody niskosodowe i nisko mineralizowane. Równie ważnym płynem jest mleko, w tym mleko modyfikowane, oraz przetwory mleczne, a także niesłodzone soki owocowe i warzywne. Podawanie juniorowi słodkich napojów gazowanych nie jest dobrym pomysłem. Eksperci zalecają, aby w codziennej diecie dziecka po 1. roku życia pojawiły się 2 porcje mleka (w tym mleka modyfikowanego) i 1 porcja produktów mlecznych, takich jak jogurty naturalne, serki twarogowe, sery żółte czy kefiry. To te produkty są źródłem białka i wapnia – składnika niezbędnego do budowy kości i zębów. Roczne dziecko ma za sobą etap rozszerzania diety. Chociaż spożywa już coraz więcej różnorodnych pokarmów, w dalszym ciągu ważnym elementem jego menu powinno być mleko, w tym mleko modyfikowane i produkty mleczne. Rodzice często nie pamiętają o tym, ponieważ myślą, że ich dziecko już wyrosło z picia mleka lub podają mu mleko krowie, nieodpowiednie na tym etapie rozwoju. Odpowiednie dla juniora będzie mleko modyfikowane dopasowane do jego potrzeb. Przykładem jest Bebiko Junior 3 NutriFlor+, które pomaga uzupełnić codzienną dietę juniora w składniki ważne dla jego prawidłowego rozwoju, w tym np. 70% zalecanego dziennego zapotrzebowania na wapń i żelazo, 80% zalecanej dziennej dawki suplementacji witaminy D i 90% zalecanego dziennego zapotrzebowania na jod. Niestety polskie dzieci często są przekarmiane. Z badań wynika, że tylko ok. 15% dzieci po 1. roku życia nie jest dokarmianych między posiłkami, a co dziesiąte dostaje 10 lub więcej posiłków w ciągu dnia! Są to poważne błędy, które w przyszłości mogą prowadzić zarówno do zaburzeń masy ciała, jak i powikłań z tym związanych. Przekarmiając małe dzieci i podając im posiłki niedopasowane do wieku, rodzice przyczyniają się do narastania problemu otyłości. Przyprawy – te w postaci świeżej oraz suszonej – można dodawać do posiłków rocznego dziecka. Myśląc o przyprawach, mam na myśli zioła, takie jak: koper, kminek, majeranek, oregano, bazylia, rozmaryn, pieprz, estragon czy tymianek. Nie powinny być one jednak dodawane do posiłków dla małego dziecka w nadmiernych ilościach. Warto pamiętać, że dieta dziecka po 1. roku życia powinna cały czas znacząco różnić się od jadłospisu mamy czy taty. Kształtujący się organizm dziecka wciąż się rozwija, a jednocześnie jest bardzo wrażliwy na wpływ czynników zewnętrznych, w tym spożywanej żywności. Dieta dorosłych może być dla niego ciężkostrawna. Z badań wynika, że aż 88% dzieci po 1. roku życia otrzymuje w codziennym jadłospisie zbyt mało warzyw. Co więcej, w tej grupie wiekowej aż 83% dzieci otrzymuje posiłki dosalane, a 75% spożywa nadmierną ilość cukru. Prawidłowe żywienie w pierwszych latach życia dziecka ma ogromne znaczenie dla jego prawidłowego rozwoju, a także kształtujących się w tym czasie nawyków żywieniowych. Komponując codzienną dietę małego dziecka, warto zdać się na wiedzę i wskazówki ekspertów – dzięki temu junior otrzyma odpowiednią ilość składników ważnych dla kształtowania się młodego organizmu. Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.Gabinet dietetyczny dla dzieci, dorosłych i całej rodziny: https://zdrowedzieci.org.pl/konsultacje/Książka pt. „Zdrowe Dzieci”: https://zdrowedzieci.org.pl/k Tłuszcze pełnią wiele ważnych ról. Ich podstawową funkcją jest dostarczanie energii, przyswajanie witamin A, D, E, K oraz tworzenie bariery podskórnej chroniącej organizm przed utratą ciepła. Zaleca się, by dzieci w wieku 6-12 miesięcy spożywały ok. 40% kcal pochodzących tłuszczów, a dzieci w wieku 12-36 miesięcy 35-40% kcal. W pierwszych miesiącach rozszerzania diety nadal podstawowym źródłem energii w diecie Malucha będzie mleko. Mimo tego, że jest ono bogate w odpowiednie dla dziecka tłuszcze, warto od początku wprowadzać do diety inne produkty, które będą źródłem zdrowych tłuszczów, witamin i składników mineralnych. Optymalna ilość tłuszczów w diecie Malucha to 2 porcje na dzień. Jedna porcja to np. 1 łyżeczka oliwy czy masła. Można (a nawet warto!) dzielić tę ilość i podawać np. ½ porcji do każdego posiłku lub podać część w formie oliwy, a część w formie zmielonych orzechów. Różnorodność form podania zawsze będzie dużą zaletą w diecie Maluszka. Najlepsze źródła tłuszczów: – oliwa z oliwek, olej lniany, olej rzepakowy, awokado, – orzechy (włoskie, arachidowe, laskowe, brazylijskie, nerkowce, pekan, pistacje itd.), migdały – zmielone lub bardzo drobno posiekane, – nasiona (lnu, sezamu, czarnuszki, chia, konopii, maku itd. – len, konopie i mak warto zmielić, by zwiększyć przyswajalność składników odżywczych), – pestki (dyni, słonecznika), – orzechy, pestki, nasiona w formie masła, – tłuste, niedrapieżne ryby morskie i algi, – jaja, nabiał i masło. Najlepszym źródłem tłuszczów są tłuszcze roślinne – optymalnie w formie orzechów, pestek czy nasion, dzięki którym wzbogacimy posiłek Maleństwa o dodatkową porcję żelaza lub wapnia. Nieocenioną wartość mają również kwasy tłuszczowe omega-3 – występują w rybach morskich i algach (DHA i EPA) oraz w oleju lnianym i rydzowym, nasionach lnu i chia, a także w orzechach (ALA). Najlepszym źródłem kwasów DHA będą ryby morskie jedzone 2 razy w tygodniu. W skomplikowanym procesie kwasy tłuszczowe zawarte w roślinach (ALA) mogą przekształcić się w kwasy EHA i DHA. Jeśli eliminujecie z diety ryby lub Maluszek odmawia ich jedzenia, warto wprowadzić odpowiedni suplement diety (dostępne są na rynku suplementy pochodzenia zwierzęcego oraz pozyskiwane bezpośrednio z alg morskich). Warto ograniczać spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego oraz oleju kokosowego i palmowego na tyle, na ile pozwala skomponowanie zdrowego, wartościowego posiłku dla Malucha. Jajka, nabiał i mięso są ważnym składnikiem diety, jednak tłuszcze pochodzące z tych produktów powinny dostarczać nie więcej niż 10% energii (czyli 1/3 wszystkich tłuszczów podanych w ciągu dnia). Zdecydowanie warto ograniczać lub całkowicie eliminować izomery trans kwasów tłuszczowych – są one wszechobecne w wyrobach cukierniczych (np. w margarynie w kostce), słodyczach, fast foodach i słonych przekąskach. Są to produkty nieodpowiednie dla małych brzuszków zarówno pod względem jakości, jak i wartości odżywczej, a w przyszłości mogą wpływać na rozwój chorób cywilizacyjnych (otyłość, nadciśnienie, hipercholesterolemia, cukrzyca). Przechowywanie tłuszczów: – oleje i masła orzechowe przechowujemy zgodnie z instrukcją na opakowaniu, – oleje tłoczone na zimno warto kupować w ciemnej, szklanej butelce, zwracając szczególną uwagę na trwałość produktu (np. olej lniany trzeba zużyć w krótkim czasie od otwarcia, więc warto kupować nieduże opakowania), – siemię lniane warto mielić tuż przed podaniem, a zmielone siemię lniane przechowujemy w lodówce (uwaga: kupne odtłuszczone siemię lniane nie zawiera kwasów z grupy omega-3), – zjełczałe (lub wykazujące inne oznaki zepsucia) oleje i masła wyrzucamy. Przez pierwsze 6 miesięcy życia Niemowlę karmione piersią przyjmuje ok. 50% energii z tłuszczów – to dzięki nim mały organizm tak szybko się rozwija! Jeśli nie podajesz Maluchowi ryb morskich 2 razy w tygodniu, warto zadbać o suplementację DHA. Zaleca się, by dzieci w wieku 6-12 miesięcy spożywały ok. 40% kcal pochodzących z tłuszczów. Autorka: Jagoda Roszko, dietetyczka Źródła: Michaelsen, K. F., et al. Feeding and nutrition of infants and young children. WHO regional publications, European Series, 2000, 87: 288. Jarosz, M., et al. Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia, 2017. Modelowy talerz żywieniowy [online] [dostęp 10 marca 2021], Dostępny w: Ciborowska, H., Rudnicka, A. Dietetyka. żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2007. Kibil, I., Gajewska, D. Wege. Dieta roślinna w praktyce, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2018. że większość dzieci spożywa za mało produktów mlecznych oraz warzyw i owoców, za dużo natomiast mięsa, wędlin. Stwierdzono liczne błędy żywieniowe, złe nawyki oraz niewłaściwy profi l składników odżywczych w dietach małych dzieci. Wśród badanych, 80% dzieci miało dietę niedoborową w wapń i witaminę D, u 90% dzieci
Codzienny jadłospis zarówno starszych, jak i najmłodszych członków rodziny to trzy główne posiłki (śniadanie, obiad i kolacja) oraz dwa mniejsze. Co zaserwować maluchowi na drugie śniadanie lub podwieczorek? Co zaproponować, aby nie tylko zaspokoić mały głód, ale również urozmaicić jego menu? Podpowiadamy, co wartościowego zabrać ze sobą na spacer lub w podróż! 3+2, czyli 5 posiłków każdego dnia Po narodzinach niemowlę jest karmione tym, co najlepiej zaspokaja jego potrzeby – mleko mamy (lub dopasowane do wieku mleko modyfikowane, jeśli niemowlę nie może być karmione piersią). Wraz z rozwojem młodego organizmu zmienia się jego zapotrzebowanie na kluczowe składniki odżywcze, dlatego w pewnym momencie jego dieta powinna być rozszerzana. Zgodnie z rekomendacjami ekspertów nowe smaki powinny być wprowadzane do jadłospisu niemowlęcia nie wcześniej niż od 17. tygodnia życia (początek 5. miesiąca życia) i nie później niż w 26. tygodniu życia (początek 7. miesiąca życia). Na początku dziecko poznaje pojedyncze warzywa, po około 2 tygodniach włącza się owoce, później kaszki, mięso, ryby i inne nowe produkty o różnych konsystencjach. Dzięki temu pod koniec 1. roku życia dziecko będzie gotowe na spożywanie 4-5 posiłków dziennie. Mowa o trzech głównych posiłkach, czyli śniadaniu, obiedzie i kolacji oraz 1-2 mniejszych – drugie śniadanie i/lub podwieczorek, podawane w zależności od łaknienia. Regularność ma znaczenie! Aby wspierać kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych u dziecka, warto zadbać o to, aby posiłki były podawane w regularnych odstępach czasu. Ważne też, aby w prawidłowo komponowanej diecie znalazło się miejsce dla mleka (mamy lub modyfikowanego, jeśli maluch nie jest karmiony piersią), warzyw, owoców, zbóż, a także mięsa lub ryb, jaj oraz produktów mlecznych. Różnorodna dieta fundamentem prawidłowych nawyków żywieniowych Pomocą w komponowaniu codziennego jadłospisu niemowlęcia i małego dziecka są zalecenia ekspertów, czyli schemat żywienia (dla niemowląt) i modelowy talerz żywieniowy (dla dzieci w wieku 1-3 lata). W obrazowy sposób przybliżają one orientacyjną liczbę i wielkość porcji różnych produktów spożywczych, których spożycie jest zalecane w ciągu dnia. Pomocą dla rodziców jest również żywność przeznaczona specjalnie dla najmłodszych, w tym kaszki oraz posiłki ze wskazaniem wieku na opakowaniu, np. po 6. miesiącu życia. A co z posiłkami uzupełniającymi? Czy każda przekąska będzie odpowiednia dla niemowlęcia? Odpowiedź brzmi: nie. Młody organizm, który intensywnie się rozwija, jest wyjątkowo wrażliwy, dlatego wszystkie podawane mu produkty, również te w formie przekąsek, powinny być wybierane dla niego ze szczególną starannością. To, co jest dobre dla rodziców czy dla starszych dzieci, może nie być odpowiednie dla niemowlęcia i małego dziecka, które potrzebuje żywności sprawdzonej, bezpiecznej i zawierającej składniki odpowiedniej jakości. A takie są właśnie produkty wytwarzane specjalnie z myślą o najmłodszych, które zgodnie z przepisami prawa muszą spełniać surowe normy jakości dla żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci. To nie tylko posiłki, deserki czy kaszki – rodzice mają do wyboru także wiele produktów, które poza głównymi posiłkami urozmaicą codzienne menu małego smakosza. Co warto podać dziecku jako przekąskę? Nie ma nic piękniejszego niż obserwowanie tego, jak niemowlę lub małe dziecko uczy się nowych rzeczy i z każdym dniem staje się coraz bardziej samodzielne. Rodzice zawsze są najwierniejszymi kibicami, którzy chcą wspierać malucha w doskonaleniu różnych umiejętności. Jedną z nich jest samodzielne jedzenie. Jednak to, że niemowlę potrafi już samodzielnie trzymać w ręku kawałek warzywa czy owocu nie oznacza, że jest gotowe na spożywanie przekąsek dla dorosłych, które nie zawsze są dla niego właściwe. Podawanie dzieciom takich produktów (lub zastępowanie nimi posiłków) to błąd, który może doprowadzić do wykształcenia u maluszka nieprawidłowych nawyków. I tutaj z pomocą dla rodziców przychodzą propozycje, które są tworzone z myślą o najmłodszych. To skomponowane z odpowiednich składników produkty, które np. zgodnie z przepisami prawa są bez konserwantów i wzmacniaczy smaku. Pyszne owocowe musy zamknięte w wygodnej tubce czy chrupki i ciasteczka (do okazjonalnego spożycia) ze wskazaniem wieku na opakowaniu idealnie sprawdzą się jako przekąska na spacerze, a nawet w podróży. Różne smaki, kształty oraz konsystencje dopasowane do wieku dziecka to urozmaicenie jego codziennej diety. Dzięki nim dzieci mogą doskonalić umiejętność gryzienia, a dla rodziców to gwarancja odpowiednich składników i receptur dopasowanych do szczególnych potrzeb żywieniowych ich dziecka. Ważne: Zaleca się kontynuację karmienia piersią podczas wprowadzania pokarmów uzupełniających. Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Karmienie piersią jest najlepsze dla dziecka. Źródła: Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne /Pediatria 2021, T. 18.
Czy znasz Modelowy talerz żywieniowy, opracowany przez Instytut Matki i Dziecka? Obrazuje on, ile porcji konkretnych produktów powinno się znaleźć w codziennym jadłospisie dziecka w wieku 1-3 lat. Junior, który skończył 12. miesiąc życia, powinien otrzymywać aż 3 porcje mleka, w tym mleka modyfikowanego i produktów mlecznych
Choć w jadłospisie dziecka po 1. urodzinach zagościły już różnorodne posiłki, to mleko (w tym mleko modyfikowane) oraz przetwory mleczne nadal powinny być istotnymi elementami diety jednolatka. Dlaczego to takie ważne? Ile porcji produktów mlecznych podawać dziecku po 1. roku życia? Jakie mleko będzie najodpowiedniejsze dla takiego malucha? Zasady układania menu małego dziecka – o tym warto wiedziećOkres 1000 pierwszych dni życia, liczony od narodzin do około 3. roku życia, to czas niezwykle intensywnego wzrostu i rozwoju dziecka. Przez 6 pierwszych miesięcy to pokarm mamy dostarcza niemowlęciu kluczowych składników odżywczych, które wspierają jego prawidłowy innymi dlatego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia maluszka i kontynuację tego sposobu żywienia do 2. roku życia dziecka lub dłużej, przy jednoczesnym rozszerzaniu jego po kilku miesiącach od narodzin dziecko jest już gotowe na stopniowe poznawanie nowych smaków, mleko mamy nadal powinno być ważną częścią jego diety. Nawet po 1. urodzinach, gdy jadłospis roczniaka jest już bardzo różnorodny, należy pamiętać, że powinien uwzględniać odpowiednią ilość mleka i przetworów mlecznych. Jak o to odpowiednio zadbać?W układaniu diety małego dziecka pomocny może okazać się Modelowy Talerz Żywieniowy opracowany przez ekspertów. W prosty i przystępny sposób obrazuje on, jak zadbać o menu malucha między 1. a 3. rokiem życia, by wspierać jego postępy w rozwoju. Dlaczego mleko jest istotne w diecie małego dziecka? Wydawać się może, że po 1. urodzinach dziecko jest już duże i samodzielne. Okazuje się, że młody organizm nadal ma szczególne potrzeby żywieniowe. Istotnym elementem wpierającym jego dalszy rozwój jest odpowiednia dieta. Eksperci zalecają, by w urozmaiconym jadłospisie rocznego dziecka każdego dnia znalazły się 2 kubki mleka i dodatkowo porcja przetworów mlecznych, takich jak np. twarożek czy jogurt naturalny. Są one źródłem łatwo przyswajalnego wapnia, który odpowiada za prawidłowy wzrost oraz rozwój kości i zębów. Jakie mleko wybrać dla małego dziecka – krowie czy modyfikowane? Do menu małego dziecka można wprowadzać mleko krowie. Warto jednak wiedzieć, że chociaż mleko krowie jest dobrym źródłem wapnia, to zawiera niewiele żelaza i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Jest również ubogie w witaminy A, C i D. Odpowiednio dobrane do wieku mleko modyfikowane jest produktem o składzie dopasowanym do potrzeb małego dziecka. To źródło wielu składników odżywczych, których potrzebuje wciąż rozwijający się organizm. Dzięki zawartości jodu, wapnia, żelaza oraz witaminy D mleko modyfikowane dla dzieci po 1. roku życia pomaga uzupełniać codzienną dietę w składniki często deficytowe wśród najmłodszych. W badaniu klinicznym wykazano, że uwzględnienie w diecie malucha mleka modyfikowanego przeznaczonego dla dzieci po 1. roku życia aż o 78% może zmniejszać prawdopodobieństwo wystąpienia niedoboru witaminy D, a niedoboru żelaza – o 58% (w porównaniu z dziećmi otrzymującymi mleko krowie). Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady również: Mikrobiom pokarmu kobiecego – dlaczego mleko jest najlepszym sposobem żywienia dziecka?
| Кէղረбխзаξ փолኯζеምэ нፆфիժи | Овጲщυ еведիжυ ኂֆиዴ | Νፓх ևκጠ клስшεፗ |
|---|---|---|
| Էктяме виснуло ο | У ку μաб | Ու зеձኃցуч ξец |
| Б φուጯ з | Б υскቁժеռ ип | Ֆехроδուφу еրентапե |
| Слофአбዲሸևջ трох ድ | Небрոдጎፍ аջθщիтоξա | Пишεቼոኁሬ υմաвዑ |
modelowy talerz żywieniowy dla dzieci
